Вітаем Вас на сайце беларускага паэта Пімена Панчанкі
Як страшная зь нябёс пагрозных кара...
Як звоны срэбных крылаў у агні...
Як быццам сотні, тысячы Ікараў
З пачатку дзён... З зэніту... Аб граніт.
Якая веліч, сіла і... журбота!
Як добра, ўзьняўшы дымны, зорны сьмерч,
Ў імгненьне найвышэйшага узьлёту
У лікаваньні раптам стрэнуць сьмерць.
Пімену Панчанку, У. Караткевіч
Вершы Пімена Панчанкі
Збіраліся чорныя, гарбаносыя...
Збіраліся чорныя, гарбаносыя,
Цягнулі з сабою сірот і ўдоў усіх,
Гора і слёзы свае выносілі
На старажытную плошчу Фірдоусі.
I гул нарастаць стаў, нібы пры абвале,
I чырвань сцягоў пачала разгарацца.
Рысу і працы патрабавалі
Дзесяць тысяч галодных іранцаў.
Коні жандараў хрыпелі у пене.
Завулкі чакалі ад выбухаў пошчаку,
I самі прасіліся ў рукі каменні
З раздаўленай гневам і ярасцю плошчы.
Аб вясёлым цёплым доме,
Аб вясновых кветках першых,
Аб суседзях невядомых
Напісаць хачу я вершы.
Як напоўняцца кватэры
Маладымі галасамі,
Светлым сонцам, змрокам шэрым,
Пахам смажанага сала.
Дом з радзінамі, з каханнем,
З добрым смехам, з дробнай сваркай,
З невялікімі грахамі
Камунальнай гаспадаркі.
Дом, дзе ўбачыў я праз вокны
Не маленькі цесны дворык,
А прастор зямны шырокі,
Па якім сумуюць зоры.
Рыжаватая, чарнапёрая,
А на крылах — блакіт для красы...
Кожным летам ад тлуму і зморы я
Уцякаю ў твае лясы.
Ды заўсёды такі насцярожаны
Крык твой, сойка.
Птушыны гнеў.
Можа, мне тут хадзіць няможна?
Не крану я ні гнёздаў, ні дрэў.
Ты ахоўвай, што ахоўваеш.
Хто спакою табе не дае?
I яловыя, і альховыя,
I дубовыя — ўсе твае.
Што ж ты крыкам мяне сустракаеш?
Мы маглі б падружыцца, бадай.
Ці то ворагаў многа маеш?
Ці то мне пагражае бяда?
Мы ходзім пад прыцэлам
Амерыканскіх ракет,
Амерыканцы ходзяць
Пад прыцэлам нашых ракет —
I гэта называецца —
Пасляваенны свет.
У Пентагоне
Сядзіць вар'ят на вар'яце.
I гэта называецца —
Мір у палепшаным варыянце.
Буду радавацца турбінам.
Футбольнаму голу
I тарфяному брыкету,
Буду славіць касмічныя палёты,
Фестывалі і форумы,
Дружбу паміж людзьмі,
Але пакуль чалавецтва
Ходзіць пад нацэленымі ракетамі,
Першае слова,
Якому трэба вучыць
Дзяцей і прэзідэнтаў, —
МІР!
Мала сказаць: ненавiджу,
Мала сказаць: прызнаю,
Бiцца за праўду — i выжыць,
Нiбы салдат у баю.
Дрэннаму — не пакарыцца,
Добрае — не празяваць.
З дробнай хлуснёй не мiрыцца,
З буйнай хлуснёй ваяваць.
Гэтым бы i кiравацца…
Толькi і зло, i хлусня
Хiтра маскiравацца
Вучацца спрытна штодня.
Нехта i подлы, i хiжы
Клятву паўторыць тваю:
З ворагам бiцца — i выжыць,
Нiбы салдат у баю.
Дождж ізноў...
Якія лекі
Мне знайсці, каб сон прыйшоў?
Найвялікшая за лета
Ссыпка сіняя дажджоў.
Думкі змрочныя ад стомы:
Ну, зраблю яшчэ віраж,
А пасля цішком, без грому
Спішуць годы у тыраж.
Я аддам усё, што маю,
Буду голы, як Адам.
Толькі слёзы прыхаваю,
Толькі гора не аддам.
Што яшчэ мяне сустрэне? —
Я пытаюся радзей.
Сноў варушацца карэнні —
Прарастаю ў новы дзень.
За акном — бясконцых шын шыпенне...
За акном — бясконцых шын шыпенне.
Раптам, уварваўшыся ў пакой,
Скаланула музыка Шапэна
Мой шумлівы гарадскі спакой.
Я журботны плач паціху слухаў —
Чалавеку склалі дзве рукі.
Зрэдку барабан няўмольна бухаў,
Быццам забіваў ужо цвікі.
Род людскі пабольшаў і паменшаў,
Вечны рух на сцежках крыжавых...
А Шапэн аплаквае памершых,
А Шапэн жыве паміж жывых.
Дзе начуе жаўранак,
Скажыце,
Ці на лёгкім воблаку,
Ці ў жыце?
Запытаўся некага
Я ўранні...
Гэта пачалося ўжо
Вяртанне.
Праз жыццё,
Удачы і няўдачы,
Да палёў,
Духмяных і гарачых.
Праз вайны
Задымленыя росы
Да гадоў,
Даверлівых і босых.
Не засумаваў,
Не зажурыўся —
У дзіцячы пах травы
Зарыўся.
Дзе начуе жаўранак,
Скажыце,
Ці на лёгкім воблаку,
Ці ў жыце?
Запытаўся,
Ды ніхто не чуе...
Пэўна, ў сэрцы
Жаўранак начуе.
Узняўшы факел, Статуя Свабоды...
Узняўшы факел, Статуя Свабоды
Глядзіць, як адплываюць параходы.
Ёй хочацца агнямі азарыць
Ім доўгі шлях, ды факел не гарыць.
Даносіцца з Нью-Йорка гул нядобры,
Бяссонны горад стомлена гудзе.
I, быццам палісмены, небаскробы
За статуяй стаяць і ноч і дзень.
Глядзяць з тугой яе старыя вочы
На далі акіянскіх сініх вод.
I хочацца адгэтуль ёй пакрочыць
Услед за параходамі на ўсход.
Тані
Наніжы на нітачку каралі
З ягад падмарожаных рабін.
Слоўцам ні адным не дакараюць
За тваё жыццё дачка і сын.
Хай сабе там нешта не ўдалося, —
А па-чалавечы ты жыла...
У касу тваю і гэта восень
Срэбнай павуцінкі не ўпляла.
Калі бывала весела,
Калі мне бывала радасна,
Я часта па цэламу месяцу
Твайго не знаходзіў адрасу.
Цяпер, адзінокі і стомлены,
Твой адрас так ясна успомніў я.
Пішу табе ліст і грахі свае,
Як горкую споведзь, апісваю.
А потым пытаю: навошта?
Не ходзіць туды цяпер пошта.